Call for papers – zaproszenie do współpracy

Opublikowano:

Rzeczy

Przeczucie dominacji wytworu nad człowiekiem stanowił jeden z najgłębszych niepokojów nowoczesności. Nasze aktualne relacje z rzeczami dotyczą wszakże nie tylko przepowiadanego od dawna „buntu robotów”, lęku przed maszyną wymykającą się spod kontroli człowieka czy dystopijnych wizji człowieka dehumanizowanego przez ingerujące w jego ciało technologie. Sprawa nie kończy się także na dylematach masowej produkcji i jej uprzedmiotawiających związkach z konsumentami. Równie wielkie znaczenie dla nowoczesnej wizji świata miał artefakt umieszczony w muzeum etnograficznym, świadczący zarówno o istnieniu, jak i o nieobecności Obcego, wyznaczający mu zarazem miejsce w uporządkowaniu świata dającym się przełożyć na ład gabloty. Rzecz jako reprezentacja Obcego poddaje się symbolicznej kontroli, ale zarazem nieustannie grozi upadkiem kolekcji w chaos. Co więcej, rzecz, niezależnie od swego pochodzenia, zyskuje podmiotowość uczestnicząc w bezpośredniej interakcji z człowiekiem, a samo człowieczeństwo urzeczywistnia się nieustannie w relacji z rzeczami, polegającej na aktualizacji twórczego potencjału zarówno producenta, jak i użytkownika, kolekcjonera czy majsterkowicza. Nowy nurt studiów nad kulturą materialną zajmuje się więc nie tylko tym, jak człowiek kształtuje rzeczy, ale także tym, w jaki sposób jest przez nie kształtowany.

Rzeczy stają się nie-ludzkimi podmiotami nieustannie obecnymi w naszych codziennych interakcjach, zarówno tych już urzeczywistnionych, jak i tych wyłaniających się na technologicznym horyzoncie. Nic więc dziwnego, że w najnowszej humanistyce zostają na nowo przemyślane  zyskują liczne ujęcia teoretyczne. W pierwszych latach obecnego tysiąclecia Bill Brown zaproponował „teorię rzeczy” opartą m.in. na Heideggerowskim rozróżnieniu między obiektem a rzeczą jako tym, co się ostaje wobec rozpadu świata. Jednakże i ta szczególna reliktowość rzeczy wobec świata nie wyczerpuje jej możliwych znaczeń. Interakcyjny potencjał rzeczy próbował przemyśleć na nowo metadesign, stający się nie tylko nurtem refleksji nad projektowaniem, ale i szerzej, nad prawidłowościami relacji ludzkich i nie-ludzkich podmiotów. Z tą problematyką łączy się także perspektywa technologicznej obróbki organizmów, urzeczowienia zwierzęcia i rośliny jako wytworu projektanckiego i inżynieryjnego. Z kolei antropologiczne ujęcia rzeczy stawiają pytania zarówno o materialne i emocjonalne wymiary użyteczności, jak i o złożoność relacji społecznych rozgrywanych za pośrednictwem rzeczy i z samymi rzeczami.

Proponowany temat angażuje więc designera czy historyka sztuki, ale i antropologa, etnologa, literaturoznawcę, kulturoznawcę, historyka kultury czy techniki, filozofa. Zapraszamy do nadsyłania nie publikowanych wcześniej artykułów śledzących losy rzeczy i ich relacji z człowiekiem z perspektywy różnych dyscyplin humanistycznych i refleksji krytycznej nad zjawiskami współczesności.

Zainteresowanych proponowaną przez nas problematyką prosimy o nadsyłanie artykułów do 30 kwietnia 2015 na adres ; wytyczne edytorskie znaleźc można pod adresem tematyzszewskiej.pl/?page_id=145. Wszelkie pytania i wątpliwości prosimy kierować na adres

Zapraszamy do współpracy,

redaktorzy tomu

dr hab. prof. UW Ewa Łukaszyk (Uiwersytet Warszwski)

dr Jelena Guga (University of West Bohemia)

mgr Krzysztof Solarewicz (Uniwersytet Wrocławski)

Share on Facebook